Amazon’un Vergiden Kaçınma Stratejisi

Günümüzde bilgisayar ürünlerinden tekstil ürünlerine kadar tüketicilerin talep ettiği neredeyse her ürünün internetten sipariş edilebilme imkânı mevcuttur. Tüketicilerin çok geniş bir ürün yelpazesi içerisinde istedikleri ürünü istedikleri renk, desen, model, vs. temin etme imkânı arttıkça internet üzerinden ihtiyaçlarını karşılama alışkanlığı da artmaktadır. Öte yandan malın alıcı ve satıcısının farklı ülkelerde olması durumunda farklı vergi oranlarına ve vergilendirme yetkisinin kimde olduğuna dair sorunlar söz konusu olmaktadır. Örneğin; ABD’de yerleşik bir tüketici Amazon üzerinden bir tişört sipariş ettiğinde Amazon bu tişörtü ABD’deki mi yoksa İrlanda’daki şubesinden mi göndereceğine vergilendirme yetkisinin ürünün satıldığı ülkede olduğunu da dikkate alarak ilgili ülkelerdeki vergi yüküne göre karar vermektedir. ABD’de %35, İrlanda’da %12,5 vergi oranı olduğu hatırlanırsa Amazon’un karını maksimize ve vergi yükününü de minimize edebilmek adına ulusal vergilendirme sistemleri ile uluslararası vergilendirme sistemi arasındaki uyuşmazlığın sağladığı bu boşluktan yararlanarak tişörtü İrlanda’dan teslim etmesinin rasyonel bir hareket olduğunun kabulü gerekmektedir.

Amazon Avrupa’daki faaliyetlerine ilişkin merkezini Lüksemburg’da kurarak, Lüksemburg hükümeti ile kurduğu bu merkezin yabancı yatırımcı statüsünde olacağına dair bir anlaşma sağlamıştır. Bu sayede Amazon’un Lüksemburg’da yabancı yatırımcı statüsünde sayılması nedeniyle Lüksemburg vergi kanunlarına göre kazançları Lüksemburg hükümetince vergilendirilmemiştir. Bunun yanı sıra diğer tüm Avrupa ülkelerine gerçekleştirilen satışlar Amazon’un Lüksemburg’daki merkezinden yapılan satışlar olarak Lüksemburg kaynaklı kazanç muamelesine tabi tutularak diğer Avrupa ülkelerince vergilendirme yetkisinin Lüksemburg hükümetine ait olduğu değerlendirilmiştir. Sonuç olarak Amazon, Avrupa ülkelerine yaptığı satışları için teslimin Lüksemburg’dan yapıldığından hareketle vergilendirme yetkisinin Lüksemburg’a ait olduğu iddiası ile Avrupa’da herhangi bir vergi ödememiş, diğer yandan Lüksemburg’da hükümetle anlaşarak yabancı yatırımcı statüsünde vergi dışı bırakıldığı içinse Lüksemburg’da herhangi bir vergi yükümlülüğü altına girmemiştir.

Avrupa Komisyonu Lüksemburg hükümetinin Amazon’a tanıdığı yabancı yatırımcı statüsü ve vergisel istisnayı kabul etmeyip bunu gayri meşru bir vergi teşviki olarak değerlendirerek Amazon’a 2003’ten beri yapılan bu işlemler nedeniyle 400 milyon €’luk bir vergi cezası kesmiş olup, ceza halen Avrupa Adalet Divanı’nda temyiz aşamasındadır.

Yukarıdaki içerik Vergi Dünyası dergisinin 2019 yılı Temmuz sayısındaki "Çokuluslu Şirketlerin Uluslararası Vergileme Stratejileri" konulu makaleden alınmıştır.